Cieszymy się bardzo, że zdecydowałeś/zdecydowałaś się wybrać Debiana. Jesteśmy pewni, że przekonasz się jak unikatową dystrybucją jest Debian GNU/Linux. Łączy ona w sobie najlepsze wolnodostępne oprogramowanie z całego świata.
Ten rozdział zawiera przegląd Projektu Debian i dystrybucji Debian GNU/Linux. Jeśli znasz już historię projektu i dystrybucji, możesz przejść od razu do następnej części.
Debian to organizacja w całości złożona z ochotników, której celem jest rozwój
oprogramowania wolnodostępnego i promocja ideałów Free Software Foundation.
Wszystko zaczęło się w 1993 roku, kiedy to Ian Murdock postanowił stworzyć
kompletną i spójną dystrybucję, opartą na stosunkowo młodym jądrze Linuksa
zapraszając programistów, którzy chcieliby współtworzyć projekt. Ta stosunkowo
mała grupka entuzjastów zapoczątkowana przez Free Software Foundation, pod
wpływem filozofii GNU wyrosła
przez kilka lat na organizację zrzeszającą około 500 rozwijających.
Zajmują się oni między innymi administracją serwerów WWW i FTP, projektowaniem grafiki, analizą
prawną licencji programów, pisaniem dokumentacji i oczywiście tworzeniem
pakietów z programami i opieką nad nimi.
Aby ułatwić zrozumienie naszej filozofii i przyciągnąć ludzi, którzy wierzą w ideały Debiana opublikowaliśmy kilka dokumentów opisujących nasze wartości.
Umowa Społeczna
Debiana to dokument opisujący związek Debiana ze społecznością
oprogramowania wolnodostępnego. Każdy, kto zgodzi się przestrzegać warunków
Umowy Społecznej, może zostać członkiem projektu.
Każdy opiekun może wprowadzić do dystrybucji nowe oprogramowanie - pod
warunkiem, że spełnia ono nasze kryteria wolnodostępności, i że pakiet
odpowiada naszym standardom jakości.
Wytyczne
Debiana dotyczące Oprogramowania Wolnodostępnego (ang. Debian Free
Software Guidelines) to jasna i zwięzła definicja oprogramowania
wolnodostępnego w rozumieniu Debiana. Dokument ten ma wielkie znaczenie dla
ruchu oprogramowania wolnodostępnego (ang. Free Software Movement) i stanowił
podstawę przy tworzeniu Open
Source Free Software Guidelines.
Polityka
Debiana to dokument dokładnie określający nasze standardy jakości.
Członkowie Debiana uczestniczą także w innych projektach; niektóre z nich są ściśle związane z Debianem, a inne ogólnie wiążą się z Linuksem i jego społecznością. Są to między innymi:
Linux Standard Base (LSB)
to projekt mający na celu standaryzację podstawowego systemu GNU/Linux, co
pozwoli różnym producentom oprogramowania i sprzętu pisać aplikacje i
sterowniki urządzeń ogólnie dla Linuksa, a nie tylko dla konkretnych
dystrybucji.
Filesystem Hierarchy
Standard (FHS) to projekt mający na celu standaryzację wyglądu
systemu plików Linuksa. Pozwoli to producentom oprogramowania skupić się na
pisaniu aplikacji, a nie na dopasowywaniu swoich programów do różnych
dystrybucji.
Debian Jr. to
wewnętrzny projekt Debiana służący stworzeniu czegoś, co Debian będzie mógł
zaoferować najmłodszym użytkownikom.
Więcej informacji na temat Debiana dostępnych jest w Debian FAQ.
Projekt GNU stworzył spójny zestaw narzędzi dla systemu UNIX™ i podobnych mu systemów, takich jak Linux. Narzędzia te pozwalają na przeprowadzenie różnych czynności od tak prostych, jak kopiowanie lub usuwanie plików z systemu do tak skomplikowanych, jak kompilowanie programów i edycja dokumentów w wielu różnych formatach.
System operacyjny składa się z różnych podstawowych programów, potrzebnych do komunikacji i przyjmowania poleceń od użytkowników, czytania i zapisywania danych na twardych dyskach, taśmach i drukarkach, kontrolowania użycia pamięci i uruchamiania innych programów. Najważniejszą częścią systemu jest jądro. W systemie GNU/Linux jądrem jest Linux. Resztę systemu tworzą różne programy, z których wiele zostało napisanych dla projektu GNU, lub przez jego członków. Samo jądro Linux nie jest działającym systemem operacyjnym, dlatego wolimy nazywać system operacyjny ``GNU/Linux'', zamiast ``Linux'', jak to czyni zazwyczaj większość ludzi.
Jądro Linux pojawiło się w
1991 roku, kiedy to fiński student informatyki Linus Torvalds ogłosił nową
wersję jądra dla systemu Minix na grupie dyskusyjnej
comp.os.minix. Więcej informacji znajduje się na Stronie Historii Linuksa
Linux International.
Linus Torvalds z pomocą kilku zaufanych zastępców nadal koordynuje pracę
kilkuset rozwijających. Doskonałe podsumowanie dyskusji na liście dyskusyjnej
linux-kernel to Kernel Traffic.
Więcej informacji na temat listy linux-kernel można znaleźć w
jej FAQ.
Ze złożenia filozofii i metod Debiana oraz narzędzi GNU i jądra Linux, a także innych ważnych wolnodostępnych programów powstała wyjątkowa dystrybucja zwana Debian GNU/Linux. Składa się ona z wielu pakietów z oprogramowaniem. Każdy pakiet składa się z programów, skryptów, dokumentacji i informacji na temat konfiguracji, posiada opiekuna (ang. maintainer), który jest odpowiedzialny za aktualizacje pakietu, śledzenie zgłoszeń błędów i komunikację z rzeczywistym autorem programu. Dzięki dużej ilości użytkowników i systemowi śledzenia błędów problemy są szybko odnajdywane i naprawiane.
Dzięki temu, że zwracamy dużą uwagę na szczegóły, możemy stworzyć dystrybucję wysokiej jakości, stabilną i skalowalną. Instalacje można łatwo konfigurować, dzięki czemu system może pełnić różne role: od firewalla, poprzez naukową stację roboczą po potężny serwer.
Cechą, która najbardziej wyróżnia Debiana spośród innych dystrybucji GNU/Linuksa jest system zarządzania pakietami -- narzędzia te dają administratorowi systemu Debian całkowitą kontrolę nad zainstalowanymi pakietami, w tym możliwość zainstalowania pojedynczego pakietu lub automatycznej aktualizacji całego systemu. Można także zapobiec aktualizacji poszczególnych pakietów. Można nawet powiedzieć systemowi zarządzania pakietami o programach, które samodzielnie skompilowałeś/skompilowałaś i o tym jakie zależności one zaspokajają.
Aby chronić system przed końmi trojańskimi i innymi wrogimi programami, serwery Debiana sprawdzają, czy pakiety pochodzą od ich rzeczywistych opiekunów. Opiekunowie bardzo starają się z kolei konfigurować pakiety w bezpieczny sposób. Jeśli pojawiają się problemy z bezpieczeństwem pakietów, poprawki dostępne są zazwyczaj bardzo szybko. Dzięki temu, że system łatwo jest aktualizować, poprawki w bezpieczeństwie można automatycznie pobrać z Internetu i zainstalować.
Podstawową i najlepszą metodą na otrzymanie pomocy dotyczącej systemu Debian
GNU/Linux oraz na kontakt z opiekunami są listy dyskusyjne prowadzone przez
Debiana (w czasie pisania tego dokumentu jest ich ponad 90). Najłatwiejszym
sposobem na zapisanie się na listę jest wykorzystanie strony służącej do zapisywania
się.
Debian GNU/Hurd to system Debian GNU, który zamiast monolitycznego jądra Linuksa używa GNU Hurd --- zestawu serwerów działających wokół mikrojądra GNU Mach. Hurd jest wciąż w budowie i nie nadaje się jeszcze do codziennego użytku, ale prace trwają. Hurd jest obecnie rozwijany tylko dla architektury i386, choć po stabilizacji systemu zostaną opracowane wersje dla innych architektur.
Więcej informacji można znaleźć na stronie Debiana GNU/Hurd i liście
dyskusyjnej debian-hurd@lists.debian.org.
Informacje na temat tego, jak pobrać Debiana z Internetu lub od kogo można
kupić oficjalne CD Debiana, znajdują się na stronie WWW dystrybucji.
Lista serwerów
lustrzanych Debiana zawiera wszystkie oficjalne serwery lustrzane
Debiana.
Debiana można łatwo aktualizować po instalacji. Procedura instalacji ułatwia takie skonfigurowanie systemu, że w razie potrzeby można będzie łatwo go zaktualizować po instalacji.
Dokument ten zmienia się bardzo często. Sprawdź strony Debiana 2.2, gdzie
dostępne są najnowsze informacje na temat wersji 2.2. Uaktualnione wersje tego
podręcznika są także dostępne na oficjalnych stronach
Podręcznika Instalacji.
Ten dokument ma służyć jako podręcznik tym, którzy używają Debiana po raz pierwszy. Staramy się tu robić jak najmniej założeń na temat poziomu wiedzy użytkownika, jednak zakładamy ogólną wiedzę na temat pracy sprzętu.
Zaawansowani użytkownicy także mogą znaleźć w tym dokumencie interesujące informacje, takie jak minimalne rozmiary instalacji, szczegóły na temat sprzętu obsługiwanego przez system instalacyjny Debiana i tym podobne. Zachęcamy zaawansowanych użytkowników do przejrzenia dokumentu.
Ogólnie rzecz biorąc, dokument jest przeznaczony do przeczytania w całości, oprowadza użytkownika po procesie instalacji. Oto poszczególne kroki tego procesu i odpowiadające im rozdziały w tym podręczniku.
dbootstrap, Część 7, w podrozdziałach od Wprowadzenie do
dbootstrap, Rozdział 7.1 do ``Konfiguracja sieci'',
Rozdział 7.13.
dselect lub
apt-get; rozdział Instalacja pakietów: prosta
czy zaawansowana, Rozdział 7.26.
Po zainstalowaniu systemu możesz przeczytać rozdział Kolejne kroki oraz gdzie znaleźć więcej informacji, Część 8. Mówi on gdzie można znaleźć więcej informacji na temat Uniksa i Debiana oraz o tym, jak zamienić jądro. Jeśli chcesz zbudować własny system instalacyjny ze źródeł, przeczytaj Informacje techniczne na temat systemu instalacyjnego, Część 9.
Informacje na temat tego dokumentu, i tego jak przyczynić się do jego rozwoju można znaleźć w rozdziale Administrivia, Część 11.
Dokument ten jest niekompletny i prawdopodobnie zawiera błędy, problemy gramatyczne, itp. Jeśli widzisz słowa ``FIXME'' lub ``TODO'', możesz być pewien/pewna, że jesteśmy świadomi tego, że dana część nie jest kompletna. Będziemy wdzięczni za pomoc, sugestie, a zwłaszcza łaty.
Wersje dotyczące architektur innych niż x86 tego dokumentu są szczególnie niekompletne, niedokładne i niesprawdzone. Zwłaszcza tutaj potrzebna jest pomoc!
Wersje robocze tego dokumentu można znaleźć pod adresem http://www.debian.org/releases/2.2/arm/install.
Znajduje się tam lista wersji dokumentu dla poszczególnych architektur i
języków.
Dostępne są także źródła. Więcej informacji na temat tego, jak nam pomóc
możesz znaleźć w rozdziale Administrivia,
Część 11. Będziemy wdzięczni za sugestie, komentarze, łaty i zgłoszenia
błędów (błędy należy zgłaszać w pakiecie boot-floppies, wcześniej
sprawdziwszy, czy ktoś już nie zgłosił danego błędu).
Jestem przekonany, że znasz licencje na większość komercyjnego oprogramowania - zgodnie z nimi można używać tylko jednej kopii programu na jednym komputerze. W systemie Debian GNU/Linux jest inaczej. Zachęcamy Cię do zainstalowania kopii na każdym komputerze w szkole lub w miejscu pracy. Podaruj kopię swoim znajomym, pomóż go zainstalować na ich komputerach! Możesz nawet wykonać tysiące kopii i sprzedawać je - z kilkoma ograniczeniami. Wszystko to dzięki temu, że Debian jest oparty na oprogramowaniu wolnodostępnym.
To, że oprogramowanie jest wolnodostępne nie znaczy, że nie ma ono praw autorskich, ani że płyty CD na których jest rozprowadzane są za darmo. Wolnodostępne znaczy między innymi, że licencje poszczególnych programów nie zmuszają Cię do płacenia za rozprowadzanie lub używanie ich. Oznacza także, że każdy może rozszerzać, dostosowywać i modyfikować oprogramowanie oraz rozprowadzać efekty swojej pracy.[1]
Wiele programów w systemie jest objętych Ogólną Publiczną Licencją GNU, lub inaczej GPL. Wymaga ona udostępnienia kodu źródłowego programów gdy rozpowszechnia się ich kopię. Dzięki temu użytkownik ma możliwość modyfikacji programów. Dlatego włączyliśmy kod źródłowy do dystrybucji.[2] Istnieje kilka innych rodzajów praw autorskich i licencji programów będących częścią Debiana. Możesz poznać prawa autorskie i licencję każdego programu patrząc do pliku /usr/doc/nazwa-pakietu/copyright po zainstalowaniu danego pakietu w systemie.
Więcej informacji na temat licencji i tego, jak Debian decyduje czy coś jest na
tyle wolnodostępne, by być włączonym do głównej dystrybucji można znaleźć w
Wytycznych
Debiana dotyczących Oprogramowania Wolnodostępnego.
Najważniejszą uwagą prawną jest fakt, że to oprogramowanie nie ma żadnych gwarancji. Programiści, którzy tworzyli te programy robili to dla dobra społeczności. Nie ma gwarancji na przydatność oprogramowania w jakimkolwiek celu. Jednak dzięki temu, że oprogramowanie jest darmowe, masz prawo dopasować je do swoich potrzeb w jakikolwiek sposób.
porridge@pandora.info.bielsko.pl